FAQ | Najczęściej zadawane pytania
W celu odpowiedniego przygotowania się do kolonoskopii należy stosować odpowiednią dietę kilka
dni przed badaniem.
Około 3-4 dni przed kolonoskopią należy zrezygnować z jedzenia nasion (np. słonecznik, pestki dyni), pieczywa zawierającego nasiona oraz owoców i przetworów zawierających pestki (truskawki, kiwi, maliny itp.). Dzień przed rozpoczęciem przygotowania do badania należy zadbać o odpowiednią dietę (dieta ubogoresztkowa), a także przyjąć przepisany przez lekarza preparat, zgodnie z instrukcjami.
Dzień przed kolonoskopią dozwolone jest tylko lekkie śniadanie. Następnie można przyjmować tylko klarowne płyny.
Szczegóły dotyczące diety przed kolonoskopią znajdziesz w zakładce „Wsparcie pacjenta”
Schemat split-dose przygotowania do kolonoskopii to strategia, w której pacjent spożywa preparat do oczyszczenia jelita grubego w dwóch oddzielnych dawkach, zwykle wieczorem przed badaniem oraz rano w dniu badania.
Ta metoda została zalecona przez European Society of Gastrointestinal Endoscopy (ESGE) w swoich wytycznych z 2019 roku z kilku ważnych powodów:
- lepsze oczyszczenie jelita,
- większa wykrywalność zmian w jelicie,
- zwiększenie tolerancji pacjentów dla procedury.
Metaanaliza (47 RCTs, 13 478 pacjentów) wykazała, że zastosowanie split-dose, niezależnie od rodzaju i dawki preparatu oczyszczającego, częściej zapewniaja doskonałe lub dobre oczyszczenie jelita niż przygotowanie do badania dzień wcześniej (OR 2.51, 95% CI 1.86 – 3.39).
Źródło: wytyczne ESGE 2019
Podstawy dobrego przygotowania do kolonoskopii to:
- Dieta ubogoresztkowa 1 dzień przed kolonoskopią – Spożywanie lekkostrawnych pokarmów o niskiej zawartości błonnika pomaga w ograniczeniu ilości nieprzetworzonych resztek pokarmowych w jelicie grubym. To z kolei ułatwia skuteczniejsze oczyszczenie jelita przed badaniem, co jest kluczowe dla dokładności i skuteczności kolonoskopii.
- Preparat w dawce podzielonej lub pełna dawka w dniu badania (patrz punkt 2)
- Właściwy timing: czas od II dawki do badania 3 – 5 h – Oznacza to, że po spożyciu drugiej dawki preparatu do oczyszczania jelita badanie powinno być wykonane w ciągu 3-5 godzin.
- Odpowiednia informacja dla pacjenta – Pacjent musi być dobrze poinformowany o konieczności odpowiedniego przygotowania do kolonoskopii, ponieważ skuteczność samej procedury w dużej mierze zależy od jakości oczyszczenia jelita. Można w tym celu wykorzystać materiały edukacyjne jak ulotki, schematy przygotowania czy materiały wideo.
Zgodnie z informacją zawartą w Charakterystyce Produktu Leczniczego Fortrans jest przeznaczony wyłącznie dla osób dorosłych. W celu przygotowania osoby poniżej 18 roku życia do kolonoskopii należy skonsultować się z pediatrą lub lekarzem specjalistą, aby ocenić indywidualne potrzeby i określić odpowiedni plan przygotowania do kolonoskopii.
Źródło: ChPL Fortrans
- Skuteczność preparatu jest uzależniona od wypicia pełnej dawki preparatu oraz dodatkowych płynów,
- Zapobieganie odwodnieniu – Spożycie dużej ilości płynów, w tym wody, pomaga zapobiegać odwodnieniu, które może wystąpić w wyniku częstego oddawania stolca podczas przygotowań do kolonoskopii. Dlatego ważne jest, aby pacjenci pili odpowiednią ilość wody, aby utrzymać odpowiednie nawodnienie organizmu.
- stosowanie diety ubogoresztkowej w dniu poprzedzającym kolonoskopię,
- Metaanaliza (12 RCT, 3674 uczestników) porównała skuteczność diety niskoresztkowej z dietą płynną klarowną przed kolonoskopią. Dieta niskoresztkowa była związana z większą chęcią powtórzenia procedury, lepszą tolerancją i częstszym spożyciem środka przeczyszczającego, ale nie wykazała różnic w skuteczności oczyszczenia jelita lub wykrywalności adenomów. Jednak pacjenci na diecie płynnej klarownej częściej odczuwali głód. [3]
- stosowanie ulepszonych instrukcji dotyczących przygotowania jelita,
- Metaanaliza (8 RCT, 3795 pacjentów) wykazała, że pacjenci otrzymujący ulepszone instrukcje przed kolonoskopią mieli lepsze oczyszczenie jelita, wyższą częstość intubacji ślepego końca jelita i większą chęć powtórzenia przygotowania niż ci, którzy otrzymali zwykłe instrukcje. Ulepszone instrukcje obejmowały pomoc wizualną, aplikacje na media społecznościowe, telefon lub SMS-y oraz aplikacje na smartfony [2].
- podział dawki preparatu do przygotowania jelita przed planowaną kolonoskopią,
- patrz punkt 2
- u pacjentów poddawanych popołudniowej kolonoskopii stosować przygotowanie jelita tego samego dnia jako akceptowalną alternatywę dla podziału dawki,
- rozpoczęcie ostatniej dawki preparatu do przygotowania jelita do 5 godzin przed kolonoskopią oraz zakończenie jej co najmniej 2 godziny przed rozpoczęciem procedury.
- Metaanaliza 29 RCT porównujących podział dawki z przygotowaniem w dniu badania wykazała, że korzyść kliniczna z podziału dawki była największa w ciągu 3 godzin od ostatniego spożycia dawki, stopniowo zmniejszała się po 4-5 godzinach i stała się nieistotna po 5 godzinach. [4]
- stosowanie preparatów na bazie PEG o wysokiej objętości lub niskiej objętości oraz takich, które nie są na bazie PEG, ale zostały klinicznie zwalidowane do rutynowego oczyszczania jelita. U pacjentów z ryzykiem zaburzeń wodno-elektrolitowych wybór środka przeczyszczającego powinien być spersonalizowany.
Przygotowanie pacjenta chorującego na cukrzycę do kolonoskopii wymaga szczególnej uwagi.
Oto kilka ogólnych zaleceń:
- Konsultacja z lekarzem prowadzącym, żeby dostosować sposób przygotowania do kolonoskopii zgodnie z indywidualnymi potrzebami pacjenta, a w szczególności dawki leków stosowanych przez pacjenta,
- Planowanie dietetyczne: Zaleca się, aby pacjent stosował odpowiednią dietę przed badaniem, zgodnie z wytycznymi lekarza.
- Monitorowanie poziomu glukozy we krwi: Ważne jest regularne monitorowanie poziomu glukozy we krwi przed, w trakcie i po przygotowaniu do kolonoskopii, aby zapewnić stabilność poziomu glukozy we krwi i uniknąć powikłań.
Źródło:
Robert Franczyk, Przygotowanie do kolonoskopii wybranych grup pacjentów. Gastroenterologia Kliniczna 2018, tom 10, nr 4, 151–155
Podczas przygotowania do kolonoskopii w znieczuleniu ogólnym pacjent powinnien przestrzegać zaleceń otrzymanych od lekarza przeprowadzającego badanie, które dotyczą diety oraz schematu picia preparatu oczyszczającego, a także zaleceń od lekarza anestezjologa.